(Alex Therrien BBC Sağlık Muhabiri)
İngiltere'de Ulusal Sağlık Hizmetleri'nin doğurganlıkla ilgili koruyucu tedavisinden, özellikle de gelecekte çocuk sahibi olmak amacıyla yumurta ve sperm dondurma hizmetinden doğurganlığı tıbbi bir sebeple tehlikede olan herkesin yararlanması talebi dile getirildi.
Doğurganlıkla ilgili araştırma, geliştirme ve bilgilendirme çalışmaları yürüten Britanya Doğurganlık Derneği (British Fertility Society) ameliyatla erkek olarak cinsiyet değiştiren kadınların yumurtalarının da Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) tarafından dondurabilmesi gerektiğini söyledi.
Şu anda geçerli olan kurallara göre NHS, kanser hastalarına bir daha çocuk sahibi olmalarını engelleyecek tedavilere başlamadan önce yumurtalarını dondurma hakları olduğunu hatırlatıyor.
Fakat aynı haktan, ameliyatla erkek olan kadınlar ya da doğurganlıklarını engelleyen ilaçlar kullanan kadınlar birçok yerde ve durumda yararlandırılmıyor.
Britanya Doğurganlık Derneği, doğurganlığı koruma konusundaki mevzuatın tutarsız olduğunu söylüyor.
Bu tutarsızlık Britanya'nın farklı bölgeleri için de geçerli.
Örneğin Galler ve İskoçya'da NHS, ameliyatla cinsiyet değiştirenlerin yumurta veya spermlerinin dondurularak saklanması masraflarını karşılıyor.
Ama İngiltere'nin bir çok bölgesinde hastalar bu haktan yararlandırılmıyor.
Uzmanlar bu konudaki kararın birçok hastanede yerel komisyonların insafına bırakıldığını söylüyorlar.
Yapılan çalışmalar son on yıl içinde biyolojik cinsiyetinden dolayı rahatsızlık -cinsiyet hoşnutsuzluğu- şikayetiyle hastanelere başvuranların sayısının hızla arttığını gösteriyor.
Buna karşılık bu grup hastaların doğurganlıklarının korunması konusundaki uygulamalar genel uygulamanın gerisinde kalıyor.
Hormon tedavisi veya ameliyatla cinsiyet hoşnutsuzluğunu gidermeye girişenlerin şu anda genellikle doğurganlıklarını kaybetmeyi kabullenmesi gerekiyor.
Britanya Doğurganlık Derneği yumurtaların, embriyonların ya da yumurtalık dokusunun dondurulması yoluyla transların da ilerde, kendileri hamile kalarak ya da taşıyıcılık yoluyla biyolojik olarak kendi özelliklerini taşıyacak çocuk sahibi olma fırsatına sahip olabileceğini vurguluyor.
Derneğin bu konuda yayınladığı yeni ilkeler Human Fertility isimli dergide yayımlandı.
Masraflı bir süreç
Doğurganlığı koruma tedavisi, döllenmemiş yumurtalar ve embriyon ile yumurtalık dokusunun sonradan kullanılmak üzere dondurularak saklanmasını içeriyor.
Şu anda NHS bakımından belirleyici kuralları koyan Ulusal Sağlık ve Bakım Enstitüsü rehberinde bu tedavi konusunda sadece kemoterapi ve ışın tedavisi gören kanser hastaları örnek veriliyor.
Britanya'nın tamamında her yıl 15 ila 39 yaş arasında 7 bin kadına kanser teşhisi konuyor ve çoğu doğurganlığını etkileyecek tedaviler görüyorlar.
Bu kadınların bir kaç bininin doğurganlığı koruma tedavisi talep ettiği düşünülüyor.
Bir kişinin yumurtaları ve embriyonların dondurulması 5 bin sterline, bir yıl muhafaza edilmesi ise 300 sterline maloluyor.