Günümüzde aktif olarak sigara kullanan kişilerin büyük bir çoğunluğu bu alışkanlığa 18 yaşından önce başlıyor. Bunun sebebi de çoğu zaman çocukların arkadaş çevresine kabul edilme isteği oluyor. Peki, gençler başka ne gibi sebeplerle sigaraya yöneliyor? Central Hospital’dan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mübeccel Akman, 9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü vesilesiyle sigara kullanımının vücuda etkilerini ve sigarayı bırakmanın sırlarını paylaştı.
Gençler arasında sigara kullanımı önemli bir halk sağlığı sorunu olma özelliği taşıyor. Sigara tüketiminde yaş ortalaması her geçen yıl düşerken, ailelere ise bu konuda önemli sorumluluklar düşüyor. Çünkü ailelerin sigara kullanımından kaçınması, çocukların sigaraya olan eğilimini büyük ölçüde azaltıyor. Ayrıca ailelerin çocukları ile doğru iletişim kurmaları ve sigaranın tehlikelerini erken yaşlarda öğretmeleri, onları sigaranın sonuçlarından korumaya yardımcı oluyor.
Ülkemizin neredeyse yarısı sigara bağımlısı
Ülkemizde sigara kullanım rakamları korkutucu boyuttadır. Yapılan araştırmalar, 15 yaş üstü erkeklerin % 62,8, kadınların % 24,3, tüm nüfusun ise % 43,6’sının sigara kullandığını gözler önüne seriyor. Çalışmaların sonuçlarına göre dünya üzerinde 15 yaşın üzerindeki 1,3 milyar kişi sigara içiyor. Bunların çoğunluğunu ise erkekler oluşturuyor. Bu veriler, dünya nüfusunun üçte birinin sigara bağımlısı olduğu sonuçlarını veriyor.
Ülkemizde ise sigara içme sıklığı Batı toplumlarının aksine, eğitim düzeyi ile paralel olarak artıyor. Dünyada en fazla sigara içilen ülke olarak karşımıza Çin çıkıyor.
Sigara ömürden 15 yıl çalıyor
Tütünün yanmasıyla yaklaşık 4000 kimyasal madde açığa çıkar. Bu maddelerin neredeyse tamamı kanserojen özellik taşır. Dumanındaki karbon monoksit ve nitrojen oksit gibi gazlarsa, kandaki oksijen miktarının azalmasına yol açar. Ayrıca beyne ve diğer organlara yeterli oksijenin iletilmesine engel olur. Bu da kalbin oksijen için daha fazla kan pompalama işlemi gerçekleştirmesine, dolayısıyla daha hızlı çalışmasına yola açar. Yapılan araştırmalara göre sigara kullanımı, kişilerin yaşamından ortalama 15 yıl çalıyor. Öyle ki; sigara içen kişilerin, hiç içmemiş olanlara oranla orta yaş döneminde iki kat ölüm riski bulunuyor. Çünkü aktif sigara kullanıcılarında çok sık ani kalp ölümleri, kol ve bacaklarda zayıf kan dolaşımı olan periferik damar hastalığı ve kalp damarları hastalığı olan koroner arter hastalığı görülür. Sigara kullanımı ülkemizde her yıl 100 bin, dünyada ise 5 milyon kişiyi hayattan koparıyor. Yani, dünya genelindeki her 10 ölüm sigara sebepli gelişirken, bu ölümlerin yarısı Çin, Hindistan, ABD ve Rusya’da görülüyor.
Hiçbir duman ürünü masum değil!
Günümüzde sigara kullanımını zararlı kabul ederek diğer tütün ürünlerine rağbet gösterme gibi bir hataya düşülüyor. Özellikle gençler arasında adeta trend haline gelen nargile ve elektronik sigaraların zararları saymakla bitmiyor. Bilhassa içerisinde sigaradan daha yüksek oranda nikel, kobalt ve kurşun gibi ağır metaller bulunan nargile, insan vücuduna ortalama 5 paket sigaraya eş değerde zarar veriyor. Küçük bir kıyasla; sigarada 30 ile 80 nanogram kurşun bulunurken, nargilede bu oran 6870 nanograma kadar çıkıyor. Yine başka bir örnekle; sigara dumanında 45 ile 125 ng. arsenik bulunurken, nargilede 165 ng. yer alıyor.
Elektronik sigaranın zararları normal sigarayla eş değerde
Sigarayı bırakana dek alternatif olarak görülen elektronik sigaraların kullanımıysa her geçen gün daha fazla yaygınlaşıyor. Fakat inanılanın aksine, elektronik sigaralar, normal sigarayla eşit ölçüde zarara sebep oluyor. Bilinmelidir ki; elektronik sigaralar asla masum değil, içerisindeki sıvılarsa tam bir kanser tetikleyicisidir. Elektronik sigaraların içindeki sıvılarda anabasine, myosmine ve beta nikotryine gibi sağlık düşmanı maddeler bulunur. Masum sanılan bu cihazlar, nikotin bağımlılığını tetikleme riski taşırken, nikotin zehirlemesine de zemin hazırlayabilir.
Sigarayı bırakmak zor değil!
Sigarayı uzun süredir bırakmayı düşünüyor fakat işe nereden başlayacağını bilmeyenlerdenseniz dikkat! Bu kuralları başlama çizgisi olarak belirleyebilirsiniz.
İşe öncelikle, kendi kendinize vereceğiniz sağlam bir kararla başlayın ve gerekli kurallara uymaya çalışın.
Sizi sigara kullanımına yönelten duygusal ya da psikolojik nedenleri belirleyin. Daha sonra bu faktörlerin çözümü için kendinize yolla çizin. Unutmayın; sigara, sizin asla çıkış yolunuz değil.
Sigaraya meyil hissettiğinizde sizi alıkoyacak alternatifler geliştirin. Su tüketimi, düşük kalorili sağlıklı atıştırmalıklar, nikotin sakızı veya nikotin bandı kullanımı, derin nefes alışverişi, yürüyüş, ya da sizi meşgul edecek hobiler, yalnızca birkaç seçenektir.
Sigaraları toplu halde istiflemek yerine, tekli paketler halinde ve her seferinde farklı markalardan almaya özen gösterin. Tadını sevmeyeceğiniz sigaralar sizi zamanla ondan soğutacaktır.
Sigaraları elinizin altında bulundurmaktan ziyade, ulaşmanızın güç olduğu yerlerde tutun. Paket, cebinizde ya da çantanızda değil, sizden uzakta dursun. Yakınınızda olmayan sigara aklınızda da olmayacaktır.
Sigarayı yemek yemekle veya sohbet etmekle olan bağlantısını koparın. Yemeğinizi sigarasız da keyifle bitirebilir, sohbetlerinizi onsuz da tatlandırabilirsiniz.
Kendiniz için bir şeyler yapın
“Yıllardır sigara içiyorum, bu saatten sonra bıraksam ne olur” görüşü, sigara konusunda en fazla yapılan hatalar arasında yer alıyor. Fakat sigarayı bıraktıktan henüz 20 dakika sonra bile vücutta olumlu değişiklikler yaşanmaya başlar.
Zamanla kan basıncı ve nabız normale döner, el ve ayakta kan dolaşımı düzelir.
Kan oksijen düzeyi normale döner, kalp krizi geçirme riski azalır.
Vücut karbonmonoksitten arınır.
Kandaki nikotin düzeyi azaldığından tat ve koku duyusu artar.
İlerleyen yıllarda ise tüm vücuttaki dolaşım düzelir.
Solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanma riski azalır.
Yürürken yorulma ve tıkanma daha az görülür.
Akciğer kanseri riski sigara içenlere göre yüzde 50 azalır.
Kısacası; her geçen gün yaşam fonksiyonları normale döner. Siz de yapabilirsiniz. Sigarayı bırakabilirsiniz.