Çocukluk çağında sık görülen böbrek reflüsü, aileler ve özellikle ikiz çocuklar üzerinde yapılan çalışmalara göre genetik yatkınlığa bağlı olarak ortaya çıkıyor. Kardeşinde böbrek reflüsü bulunan çocuklarda reflü gelişimi %30, anne babasında aynı hastalık bulunan çocuklarda ise %70 oranında görülüyor. Ailesinde böbrek reflüsü hikayesi bulunan çocukların bu açıdan değerlendirilmesi gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Op. Dr. A. Egemen İşgören, çocuklarda böbrek reflüsü ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Genetik yapısal bozukluklar en önemli neden
İdrar kesesinde toplanmış olan idrarın, normalin tersine böbreklere geri akması olarak tanımlanan böbrek reflüsü; idrar kanalının, mesaneye açıldığı noktanın genetik yapısal bozukluğundan kaynaklanabileceği gibi idrar kesesinin dışarı açıldığı noktadaki anatomik veya fizyolojik bir darlıkla da oluşabilir. Bu anomaliler nedeniyle idrar kesesinde toplanmış olan idrar böbreklere geri akar ve bu durum böbreklerin hem yüksek basınçlı hem de kirli idrarla temasına yol açar. Bu durum, uzun dönemde böbreklerin hasar görmesine yol açabilir.
Böbrek yetmezliğine yol açabilir
İleri derecede reflüde, idrarın tamamı dışarı atılamaz ve bekleyen idrarda bakteriler çoğalmaya başlar bu da enfeksiyona yol açar. Çocuklar idrar yaparken zorlanır ve yüksek ateş sorunları yaşanır. Enfeksiyon böbreklere ulaşırsa böbrek iltihabı ve buna bağlı böbrek hasarı gelişir. Oluşan böbrek hasarı böbrek kan akımını bozarak yüksek tansiyona neden olabilir. Çocukluk çağı hipertansiyonunun en önemli sebeplerinden biri de böbrek reflüsüdür. Sık sık ateşli idrar yolları enfeksiyonu geçiren çocuklarda, ailesinde böbrek reflüsü hastası olanlarda veya idrar yapmakta zorlananlarda, böbrek reflüsü sorunu akla gelmeli ve bu yönde kişi değerlendirilmelidir. Böbrek iltihabı geçiren çocukların %25-40’ında görülen böbrek reflüsü, tedavi edilmediğinde böbrek yetmezliğine yol açabilen ciddi bir hastalıktır.
Çocuk büyüdükçe kendiliğinden geçebilir
Böbrek reflüsünün tedavisi, hastanın yaşına, reflünün derecesine ve nedene göre farklılık gösterir. Çocuk büyüdükçe, üreter de uzar ve bozulan kapak mekanizması işlevsel hale gelebilir. Bu durumda reflü kendi kendine geriler ya da tamamen ortadan kalkar. Böyle bir ihtimale karşı uygun hastalar yakın takip ve önleyici antibiyotik tedavileri ile izleme alınabilir.
Sünnet tedavinin bir parçasıdır
Böbrek reflüsü teşhisi konulan erkek çocuklarında sünnetin de tedaviye önemli katkısı bulunmaktadır. Sünnet olan çocukların, olmayanlara göre idrar yolları enfeksiyonu geçirme oranları daha düşüktür. Erkek çocuklarda idrar yolları enfeksiyonlarını azalttığı bilinen sünnet, tedavinin bir parçası olarak tavsiye edilmektedir.
İleri derecede reflü cerrahi gerektirir
Böbrek reflüsünün ilerlediği durumlarda, böbrek fonksiyonlarında etkilenme tespit edilen hastalarda, uygun tedavi ile idrar yolu enfeksiyonları kontrol altına alınamayan kişilerde ya da takip ile reflü derecesi gerilemeyen vakalarda cerrahiye başvurulur. Cerrahide, reflünün düzeltilmesi endoskopik, laparoskopik veya açık ameliyatlarla gerçekleştirilebilir. Açık cerrahi ile reflü düzeltilmesi idrar kanallarının idrar kesesine giriş noktalarının yeniden şekillendirilmesine dayanır. Bu yolla yapılan işlemler, %92 – 98 gibi çok yüksek başarı oranlarına sahiptir.