Halk arasında kalın bağırsak kanseri olarak bilinen kolon kanseri, ülkemizde en sık görülen kanserler arasında 3. sırada bulunuyor. En önemli nedenleri arasında genetik faktörler, düzensiz beslenme ve hareketsiz yaşamın yer aldığı bu hastalık sinsice ilerleyerek hiçbir belirti vermeyebiliyor. Kalın bağırsakta polip varlığının erken dönemde tespit edilmesi ve tedavi planlaması yapılması hastaların yaşam kalitesi ve süresini artırıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Tolga Aliyazıcıoğlu, kolon kanserinin belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Bu belirtileri ihmal etmeyin
Dünyada her yıl 750 bin, ülkemizde ise 5 bin kişinin hayatını kaybettiği kolon kanseri geçmeyen halsizlik, açıklanamayan kilo kaybı, ishal ve kabızlık ile kendini gösterebilmektedir. Ayrıca her zaman normal bir kalınlıkta gelen büyük abdestin incelmesi, anüs ve büyük abdestte kan görülmesi, yumurta akı görünümlü salgı gelmesi, bağırsakta tıkanma, karında şişlik ve ağrı gibi belirtiler kolon kanserinin en önemli bulguları arasında bulunmaktadır. Bu belirtilerden birisi görüldüğünde mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Kolon kanserlerinin nedenleri ve risk faktörleri
Kolon kanserine çoğunlukla küçük, kanser olmayan adenomatöz polip denilen lezyonlar kaynak olmaktadır. Tüm polipler kansere dönüşmez ancak belirti vermedikleri için tespit edildiklerinde mutlaka çıkartılması gerekmektedir. Birçok hastada kolon kanserinin kaynağı belli değildir. Ancak tüm kanserlerde olduğu gibi sağlıklı hücre DNA’sında olan hasarlar kolon kanserine de neden olmaktadır. Nadir görülen kalıtsal bazı hastalıkların kolon kanseri riskini artırdığı bilinmektedir. Tüm bunların dışında kolon kanseri riskini artıran nedenler şöyle sıralanmaktadır:
1 - Yaş: Genç yaşlarda da görülebilen kolan kanseri sıklığı, yaş ilerledikçe özellikle de 50 yaşından itibaren artmaktadır.
2 - Beslenme: Bitkisel lif oranı düşük ve yüksek yağlı beslenme kolon kanseri riskini yükseltmektedir.
3 - Daha önce bilinen kolon polipleri bulunması: Daha önce kolonoskopik olarak kolon polibi çıkarılan hastalar mutlaka belirli aralıklarla kontrollerini yaptırmalıdır.
4 - İnflamatuar bağırsak hastalığı: Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı olanlarda kolorektal kanser gelişme riski daha yüksektir.
5 - Genetik faktörler: Anne-baba, kardeş veya çocuğunda kolon kanseri olan kişilerde kolon kanseri riski yüksektir.
6 - Hareketsiz yaşam: Fiziksel aktiviteden uzak yaşam kanser riskini artırmaktadır.
7 - Radyasyona maruziyet: Başka bir hastalık nedeniyle (prostat kanseri, serviks kanseri ve vagina kanseri) pelvik radyoterapi uygulanan hastalarda risk daha yüksektir
8 - Sigara ve alkol kullanımı: Birçok rahatsızlığa neden olan sigara ve alkol kolon kanserini de tetiklemektedir.
9 - Obezite: Çağımızın en önemli sağlık sorunlarından birisi olan aşırı kilo tüm kanser türleri gibi kolan kanserine de neden olabilmektedir.
50 yaşından sonra kolonoskopi yaptırmayı ihmal etmeyin
Ailesinde daha önce kolorektal kanser görülenlerin kişiler kalıtsal ve genetik faktörler nedeniyle risk altında bulunmaktadır. Bu nedenle ailesinde kolon kanseri olan kişilerin, akrabasında kaç yaşında kolon kanseri tespit edilmişse bundan en az 10 yıl önce kolonoskopi yaptırmaya başlaması gerekmektedir. Ailesinde kolon kanseri hikayesi olmayan ve herhangi bir şikayeti bulunmayan kişilerin ise 50 yaşında mutlaka kolonoskopi yaptırması, her 5 yılda bir ise bu işlemi tekrarlaması gerekmektedir. Tüm bunların dışında bazı önlemlerin alınması da faydalı olacaktır.
Bitkisel lif oranı yüksek yiyecekler tercih edilmeli Doymuş yağ oranını azaltılmalı Sigara, alkol ve benzeri maddelerden uzak durulmalı Günde en az 30 dakika egzersiz yapılmalı Fazla kilolardan korunmalıdır.