Kamburluk olarak da bilinen kifoz, omurganın öne doğru eğilmesi olarak tanımlanıyor. Omurgaya yandan bakıldığında anatomik olarak özellikle sırt bölgesinde ters eğrilik şeklinde kendini gösteren kifoz, her zaman bir hastalık olarak kabul edilmiyor ve duruş bozukluğundan da kaynaklanabiliyor. Genellikle çocuklarda fizik kondisyonunun yetersiz olmasıyla ilişkilendirilen bu durum, çocukla aile arasında sosyal sorunlara da yol açabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi Omurga Sağlığı Merkezi’nden Prof. Dr. Yetkin Söyüncü, kifoz ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kamburluk yapısal ya da duruş kaynaklı olabilir
Normal bir omurgada, omuzlardan göğüs kafesinin alt tarafına kadar olan sırt bölgesinde “torakal kifoz” adı verilen ılımlı bir yuvarlaklaşma ve bel bölgesinde ise “lomber lordoz” denilen bunun tersi bir eğrilik mevcuttur. Omurganın anatomik yapısına göre gövde ve başı pelvisin üzerinde dengeleyebilmek için birbirinin tersi olan bu iki eğrilik gereklidir. Normal bir sırt 1 ve 12’inci omurlar arasında yer alır, 15 ile 45 derece arasında hafif bir kifozu olması gerekir. Sırt bölgesindeki yuvarlaklaşma 45 derecenin üzerine çıktığında "hiperkifoz" olarak adlandırılır ve postural veya yapısal olarak sınıflandırılır.
Duruş bozukluğu bel fıtığına zemin hazırlar
Günümüzde bilgi çağının bir sonucu olarak çocuklar oyunlar ve sportif aktivitelerden çok masa, bilgisayar ve tablet başında vakit geçirmektedir. Sedanter yaşam spora engel teşkil ettiği için çocukların fizik kondisyonları düşmekte, vaktin büyük çoğunluğu kötü oturuş ve yatış pozisyonlarında geçirildiği için de omurga anatomisi olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanında okul çağındaki çocuklarda da ağır okul çantası taşımanın kamburluğa sebep olduğuna dair bir kanıt bulunmasa da bunlar omurga sağlığı için uygun değildir. Omurga üzerine binen yük, çocukluk ve ergenlik döneminde, bel, sırt ağrısına ve daha ileri yaşlarda da bel ağrısı ve bel fıtığı gibi durumların gelişmesine zemin hazırlamaktadır.
Yapısal kifozda bel ağrısı görülebilir
Yapısal kifoz, ayakta çekilmiş filmlerde 55 derece üzerinde olan ve çoğu zaman altta yatan bir kemik veya yumuşak doku bozukluğuna bağlı ortaya çıkan kamburluktur. Nedeni tam olarak bilinmeyen bu durum; ön tarafları arka kısımlarına göre daha yavaş büyüyen omurların, birbiri üzerinde muntazam dizilimli dikdörtgen bir şekil alması yerine karma şekilli omur haline gelmesidir. Bu sorun genellikle kemik büyümesinin hızlı olduğu dönemler olan erkek çocuklarda 12-15 yaş, kızlarda da bundan birkaç yıl öncesinde meydana gelir. Yapısal kifozda hastalar çoğunlukla duruş bozukluğu ve bel ağrısı şikayeti ile doktora başvurur. Bel ağrısı erken ergenlik döneminde en sık görülür ve çoğunlukla erişkinliğe yaklaşıldığında azalır.
Çocuğunuzu spora yönlendirin
Postürün düzeltilmesi için aileler sık sık çocuklarını duruşunu düzeltmesi yönünde uyarır fakat çocuk bir süre dik durduktan sonra tekrar istemsizce kambur pozisyonuna döner. Tekrarlayan uyarılar ise aile ve çocuk arasında inatlaşma ile sonuçlanabilir. Bu nedenle ailelerin çocuklarındaki duruş bozukluğu sorununu gidermek için onları mutlaka spora yönlendirmeleri önerilmektedir. Spor, çocuğun fizik kondisyonunu, omurgayı dik tutan kasların kuvvetini ve dayanıklılığını artırarak postural kamburluğun önüne geçer. Haftada en az 3 gün bir saatlik sportif aktivite kötü duruş sorununun çözülmesinde yardımcı olur.
Postural kamburluğun nedenini belirleyerek çözüme ulaşın
- Çocuğunuzun herhangi bir şikayeti olmasa bile oturma alışkanlıklarını düzenleyin.
- Çocukların çalışma masaları ve sandalyelerinin uygun konum, açı, yükseklikte olmasını sağlayın.
- Monitör ve klavye yüksekliklerini uygun pozisyonlara getirin.
- Çocuğunuzu spor yapmaya yönlendirin. İsteksiz ise teşvik edin.
- Dik duruş pozisyonu sağlanamıyorsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurun.
80 dereceden büyük eğrilikler cerrahi gerektirebilir
Kifoz tedavisi; kamburluğu düzeltme, hastalıklı alanı stabilize etme, ağrıyı azaltma, ve nörolojik fonksiyonu geliştirme üzerine kurgulanmıştır. Kamburluk ileri düzeyde yani 80 dereceden büyük olduğunda ve hastanın artmış sırt ağrısı sıklaştığında cerrahi tedavi önerilebilir. Cerrahi, hastaya göre özel olarak planlanır. Hastalar ameliyatın ertesi günü ayağa kaldırılır ve yaklaşık 4-5 gün içinde taburcu edilir. Bazı hastalarda 3 ay kadar korse kullanımı uygulanabilir. Ameliyat sonrası okula veya işe dönüş süresi yaklaşık 3 haftadır. Üç ay sonrası yürüyüş ve yüzme gibi egzersizlere izin verilir. Bisiklete binme 6’ıncı aydan sonra serbest bırakılır. Hastalar çoğunlukla ameliyatı takip eden 4-6’ıncı ayda normal günlük işlerine dönebilir. Birinci yılın sonuna kadar futbol, basketbol gibi karşılıklı ve rekabet gerektiren sporlar yasaklanır. Birinci yılın sonunda hastaların tamamen normal yaşamlarına dönmelerine izin verilir. Cerrahi girişim ile elde edilen düzelme dikkat çekicidir.
